Τα ερωτήματα του Πολυτεχνείου
1. Ποιος τελικά οργάνωσε τα γεγονότα του Πολυτεχνείου;Το Πολυτεχνείο οργανώθηκε από μειοψηφικές ομάδες, ενώ σταδιακά, λόγω της δυναμικής που προκλήθηκε, συμμετείχαν και ετερογενείς ομάδες.
Το ΚΚΕ καταδίκασε τα γεγονότα με το τεύχος 8 της Πανσπουδαστικής (1-2/1974), όπου καταγγέλλεται «σ’ όλο το σπουδαστικό κόσμο, τη νεολαία και το λαό τις αφηνιασμένες προσπάθειες της χουντικής ΚΥΠ και των πληρωμένων πραχτόρων της να διαστρέψουν, απ’ την αρχή της μεγαλειώδους εκδήλωσής μας του Πολ/χνείου, τη πορεία και το περιεχόμενό της. Καταγγέλλουμε τη προσχεδιασμένη εισβολή στο χώρο του Πολ/χνείου τη Τετάρτη, 14 του Νοέμβρη, 350 περίπου πραχτόρων της ΚΥΠ, σύμφωνα με το προβοκατόρικο σχέδιο των Ρουφογάλη-Καραγιαννοπούλου, με βάση τις εντολές του παραμερισμένου τώρα τέως πρωτοδικτάτορα Παπαδόπουλου και της αμερικανικής CIA, με σκοπό να προβάλουν με κάθε μέσο τραμπουκισμού και προβοκάτσιας γελοία και αναρχικά συνθήματα» [διατηρήθηκε η ιδιότυπη ορθογραφία και σύνταξη του πρωτοτύπου].
Επίσης στο κείμενο με τίτλο «Έκθεση και συμπεράσματα για τα γεγονότα του Νοέμβρη 1973», το οποίο εγκρίθηκε στην 4η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, τον Ιούλιο του 1976, επαναλαμβάνεται η απόδοση των γεγονότων του Πολυτεχνείου σε εξωπανεπιστημιακά στοιχεία.
Επίσης στο κείμενο με τίτλο «Έκθεση και συμπεράσματα για τα γεγονότα του Νοέμβρη 1973», το οποίο εγκρίθηκε στην 4η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, τον Ιούλιο του 1976, επαναλαμβάνεται η απόδοση των γεγονότων του Πολυτεχνείου σε εξωπανεπιστημιακά στοιχεία.
2. Πόσοι ήταν οι νεκροί του Πολυτεχνείου;
Κατά την πρώιμη Μεταπολίτευση υπήρξαν αναφορές οι οποίες έκαναν λόγο για εκατοντάδες νεκρούς, για «παιδιά που πάτησε το τανκ» και άλλες ανακρίβειες. Η πραγματικότητα είναι μάλλον διαφορετική. Σύμφωνα με την αναφορά της Συγκλήτου του ΕΜΠ (33437/11-10-1974) και το πόρισμα του εισαγγελέα Τσεβά, με ημερομηνία 22-10-1974, την αναφορά προς τον τότε Προϊστάμενο της Εισαγγελίας Αθηνών Κ. Φαφούτη, «ουδείς νεκρός υπήρξε εντός του Πολυτεχνείου».
Υπήρξαν 24 νεκροί (15 επισήμως ανακοινωθέντες, 3 πλήρως βεβαιωθέντες και 6 βασίμως προκύπτοντες.
Επί ΠΑΣΟΚ, του κόμματος που κατ’ εξοχήν «αξιοποίησε» το Πολυτεχνείο, η διατεταγμένη από τον υπουργό Δημοσίας Τάξεως Σκουλαρίκη έρευνα του Αστυνομικού Διευθυντή Α΄ Γεωργίου Σαμπάνη με ημερομηνία 8-2-1982 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι νεκροί ήταν μόλις 12, όλοι φονευθέντες «εις τους πέριξ του Πολυτεχνείου χώρους».
Νεώτερες έρευνες προσδιορίζουν τους νεκρούς σε 21 άτομα, και ο θάνατός τους εντοπίζεται στην ευρύτερη περιοχή της πρωτεύουσας λόγω των ταραχών. Από αυτούς κανείς δεν ήταν φοιτητής, γεγονός που είναι ενδεικτικό για τη σύνθεση των μελών της εξέγερσης.
Κατά την πρώιμη Μεταπολίτευση υπήρξαν αναφορές οι οποίες έκαναν λόγο για εκατοντάδες νεκρούς, για «παιδιά που πάτησε το τανκ» και άλλες ανακρίβειες. Η πραγματικότητα είναι μάλλον διαφορετική. Σύμφωνα με την αναφορά της Συγκλήτου του ΕΜΠ (33437/11-10-1974) και το πόρισμα του εισαγγελέα Τσεβά, με ημερομηνία 22-10-1974, την αναφορά προς τον τότε Προϊστάμενο της Εισαγγελίας Αθηνών Κ. Φαφούτη, «ουδείς νεκρός υπήρξε εντός του Πολυτεχνείου».
Υπήρξαν 24 νεκροί (15 επισήμως ανακοινωθέντες, 3 πλήρως βεβαιωθέντες και 6 βασίμως προκύπτοντες.
Επί ΠΑΣΟΚ, του κόμματος που κατ’ εξοχήν «αξιοποίησε» το Πολυτεχνείο, η διατεταγμένη από τον υπουργό Δημοσίας Τάξεως Σκουλαρίκη έρευνα του Αστυνομικού Διευθυντή Α΄ Γεωργίου Σαμπάνη με ημερομηνία 8-2-1982 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι νεκροί ήταν μόλις 12, όλοι φονευθέντες «εις τους πέριξ του Πολυτεχνείου χώρους».
Νεώτερες έρευνες προσδιορίζουν τους νεκρούς σε 21 άτομα, και ο θάνατός τους εντοπίζεται στην ευρύτερη περιοχή της πρωτεύουσας λόγω των ταραχών. Από αυτούς κανείς δεν ήταν φοιτητής, γεγονός που είναι ενδεικτικό για τη σύνθεση των μελών της εξέγερσης.
3. Συνέβαλε το Πολυτεχνείο στην πτώση της δικτατορίας;
Συχνά υποστηρίζεται ότι η εξέγερση του Πολυτεχνείου, η οποία παρουσιάζεται λίγο-πολύ ως ένα λαϊκό, μαζικό κίνημα, συνέβαλε μακροπρόθεσμα στην πτώση της δικτατορίας, συνήθως με το αμφίβολης συνοχής επιχείρημα ότι επειδή επέφερε τη σκλήρυνση του καθεστώτος, οδήγησε στην πτώση του.
Η δικτατορία έπεσε λόγω της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο και της αδυναμίας του καθεστώτος να αντιπαρατάξει αποτελεσματική στρατιωτική άμυνα.
Τα καθεστώτα καταρρέουν με εξωτερική εισβολή ή σημαντική εθνική ήττα, όπως έχει αποδείξει η ιστορία πολύ συχνά (1922, 1941, 1974).
Σε κάθε περίπτωση η δικτατορία θα προχωρούσε σε μεταπολίτευση και χωρίς το Πολυτεχνείο, όπως έγινε στην Ισπανία. Άλλωστε η διαδικασία της μεταπολίτευσης είχε εγκαινιαστεί ήδη από τις 8 Οκτωβρίου 1973 και οι εκλογές είχαν προγραμματιστεί για τον Ιανουάριο του 1974.
Περισσότερο ενδιαφέρον έχει να εξεταστεί το Πολυτεχνείο ως «πορτοκαλί επανάσταση» και να συνδεθεί με τον αμερικανικό παράγοντα, συσχετιζόμενο με την άρνηση του καθεστώτος να συνδράμει την πολεμική προσπάθεια των Αμερικανών και του Ισραήλ στη Μέση Ανατολή τον Νοέμβριο του 1973.
Κατά τον ίδιο τρόπο η αντιαμερικανική στάση του ντε Γκωλ, με την απόσυρση της Γαλλίας από το ΝΑΤΟ το 1966, είχε οδηγήσει στην εξέγερση του Μάη του 1968 από μία αμερικανότροπη νεολαία.
Συχνά υποστηρίζεται ότι η εξέγερση του Πολυτεχνείου, η οποία παρουσιάζεται λίγο-πολύ ως ένα λαϊκό, μαζικό κίνημα, συνέβαλε μακροπρόθεσμα στην πτώση της δικτατορίας, συνήθως με το αμφίβολης συνοχής επιχείρημα ότι επειδή επέφερε τη σκλήρυνση του καθεστώτος, οδήγησε στην πτώση του.
Η δικτατορία έπεσε λόγω της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο και της αδυναμίας του καθεστώτος να αντιπαρατάξει αποτελεσματική στρατιωτική άμυνα.
Τα καθεστώτα καταρρέουν με εξωτερική εισβολή ή σημαντική εθνική ήττα, όπως έχει αποδείξει η ιστορία πολύ συχνά (1922, 1941, 1974).
Σε κάθε περίπτωση η δικτατορία θα προχωρούσε σε μεταπολίτευση και χωρίς το Πολυτεχνείο, όπως έγινε στην Ισπανία. Άλλωστε η διαδικασία της μεταπολίτευσης είχε εγκαινιαστεί ήδη από τις 8 Οκτωβρίου 1973 και οι εκλογές είχαν προγραμματιστεί για τον Ιανουάριο του 1974.
Περισσότερο ενδιαφέρον έχει να εξεταστεί το Πολυτεχνείο ως «πορτοκαλί επανάσταση» και να συνδεθεί με τον αμερικανικό παράγοντα, συσχετιζόμενο με την άρνηση του καθεστώτος να συνδράμει την πολεμική προσπάθεια των Αμερικανών και του Ισραήλ στη Μέση Ανατολή τον Νοέμβριο του 1973.
Κατά τον ίδιο τρόπο η αντιαμερικανική στάση του ντε Γκωλ, με την απόσυρση της Γαλλίας από το ΝΑΤΟ το 1966, είχε οδηγήσει στην εξέγερση του Μάη του 1968 από μία αμερικανότροπη νεολαία.
4. Τι προσφέρει ο εορτασμός του Πολυτεχνείου;
Κάθε καθεστώς χρειάζεται έναν ιδρυτικό μύθο, ένα ιδεολόγημα, ώστε να διαιωνίζει την πολιτική του κυριαρχία.
Η Β΄ Ελληνική Δημοκρατία είχε ως ιδεολόγημα τη συντριβή του κομμουνισμού, αντίληψη στην οποία συμμετείχαν το Κέντρο και η Δεξιά, δηλαδή το 80% του πολιτικού σώματος. Το ιδεολόγημα αυτό, χρήσιμο επί πολλές δεκαετίες, αποτελούσε αυτονόητη επιλογή για ένα κράτος ενταγμένο στο δυτικό στρατόπεδο, το οποίο περιβαλλόταν από εχθρικά κράτη με κομουνιστικό καθεστώς και εδαφικές διεκδικήσεις.
Η Γ΄ Ελληνική Δημοκρατία έχει ως ιδεολόγημα το Πολυτεχνείο, καθώς το πολιτικό σώμα και η καθεστωτική διανόηση μετακινήθηκαν εμφανώς προς τα αριστερά μετά το 1974, εξέλιξη που εξακολουθεί και σήμερα.
Η ανύπαρκτη νεκρή Ηλένια Ασημακοπούλου, η οποία αποδείχθηκε μοντέλο σε διαφήμιση σαμπουάν, οι φημολογίες για το «τανκ που πάτησε τα παιδιά», οι ανασκαφές στο νεκροταφείο Ζωγράφου, ώστε να εντοπιστούν οι «εκατοντάδες νεκροί», η απότιση λουλουδιών στο κεφάλι του ιστορικού Σβορώνου από παιδιά που νομίζουν ότι είναι μνημείο του Πολυτεχνείου, η στήλη στον χώρο του Πολυτεχνείου, η οποία αφορά τους νεκρούς φοιτητές κατά την Κατοχή (1941-44) και όχι τα γεγονότα του Πολυτεχνείου και η οποία ανεγέρθηκε το 1984 ελλείψει νεκρών φοιτητών στα γεγονότα του Πολυτεχνείου, η βαμμένη «ματωμένη» σημαία που γίνεται αντικείμενο περιφοράς κάθε χρόνο, οι αναφορές στους «εκατοντάδες ή δεκάδες νεκρούς», η εθιμοτυπική πορεία προς την αμερικανική πρεσβεία, όλα αποτελούν τελετουργικές εκδηλώσεις της καθεστωτικής ιδεολογίας, η οποία κρατάει την Ελλάδα δέσμια ενός παρωχημένου και εν πολλοίς κατασκευασμένου παρελθόντος.
Ας αντιληφθούμε ότι ο κομουνισμός κατέρρευσε οριστικά το 1991, ότι έχουμε δημοκρατικό και όχι δικτατορικό καθεστώς, ότι μπαίνουμε στο 2009 και ότι ο κόσμος μεταβάλλεται.
Η Ελληνική Δημοκρατία δεν χρειάζεται εορτές, όπως παλαιότερα την 29η Αυγούστου για τη «συντριβή του κομμουνιστοσυμμοριτισμού», ούτε εορτές που προτρέπουν σε καταλήψεις τη νεολαία, αλλά υποδείγματα εργατικότητας.
Όταν παρέλθει η γενιά που χρησιμοποιεί ως ιδεολογικό ιδρυτικό της μύθο και ως ψυχική καταφυγή το Πολυτεχνείο, δηλαδή η σημερινή κρατούσα γενιά, τότε θα μεταβληθεί και η νοηματοδότηση του ιστορικού αυτού γεγονότος.
Το καθαρό βλέμμα του ιστορικού δεν περιορίζει την απομυθοποίηση στους μύθους της Δεξιάς, αλλά επεκτείνεται και σε αυτούς της Αριστεράς
Κάθε καθεστώς χρειάζεται έναν ιδρυτικό μύθο, ένα ιδεολόγημα, ώστε να διαιωνίζει την πολιτική του κυριαρχία.
Η Β΄ Ελληνική Δημοκρατία είχε ως ιδεολόγημα τη συντριβή του κομμουνισμού, αντίληψη στην οποία συμμετείχαν το Κέντρο και η Δεξιά, δηλαδή το 80% του πολιτικού σώματος. Το ιδεολόγημα αυτό, χρήσιμο επί πολλές δεκαετίες, αποτελούσε αυτονόητη επιλογή για ένα κράτος ενταγμένο στο δυτικό στρατόπεδο, το οποίο περιβαλλόταν από εχθρικά κράτη με κομουνιστικό καθεστώς και εδαφικές διεκδικήσεις.
Η Γ΄ Ελληνική Δημοκρατία έχει ως ιδεολόγημα το Πολυτεχνείο, καθώς το πολιτικό σώμα και η καθεστωτική διανόηση μετακινήθηκαν εμφανώς προς τα αριστερά μετά το 1974, εξέλιξη που εξακολουθεί και σήμερα.
Η ανύπαρκτη νεκρή Ηλένια Ασημακοπούλου, η οποία αποδείχθηκε μοντέλο σε διαφήμιση σαμπουάν, οι φημολογίες για το «τανκ που πάτησε τα παιδιά», οι ανασκαφές στο νεκροταφείο Ζωγράφου, ώστε να εντοπιστούν οι «εκατοντάδες νεκροί», η απότιση λουλουδιών στο κεφάλι του ιστορικού Σβορώνου από παιδιά που νομίζουν ότι είναι μνημείο του Πολυτεχνείου, η στήλη στον χώρο του Πολυτεχνείου, η οποία αφορά τους νεκρούς φοιτητές κατά την Κατοχή (1941-44) και όχι τα γεγονότα του Πολυτεχνείου και η οποία ανεγέρθηκε το 1984 ελλείψει νεκρών φοιτητών στα γεγονότα του Πολυτεχνείου, η βαμμένη «ματωμένη» σημαία που γίνεται αντικείμενο περιφοράς κάθε χρόνο, οι αναφορές στους «εκατοντάδες ή δεκάδες νεκρούς», η εθιμοτυπική πορεία προς την αμερικανική πρεσβεία, όλα αποτελούν τελετουργικές εκδηλώσεις της καθεστωτικής ιδεολογίας, η οποία κρατάει την Ελλάδα δέσμια ενός παρωχημένου και εν πολλοίς κατασκευασμένου παρελθόντος.Ας αντιληφθούμε ότι ο κομουνισμός κατέρρευσε οριστικά το 1991, ότι έχουμε δημοκρατικό και όχι δικτατορικό καθεστώς, ότι μπαίνουμε στο 2009 και ότι ο κόσμος μεταβάλλεται.
Η Ελληνική Δημοκρατία δεν χρειάζεται εορτές, όπως παλαιότερα την 29η Αυγούστου για τη «συντριβή του κομμουνιστοσυμμοριτισμού», ούτε εορτές που προτρέπουν σε καταλήψεις τη νεολαία, αλλά υποδείγματα εργατικότητας.
Όταν παρέλθει η γενιά που χρησιμοποιεί ως ιδεολογικό ιδρυτικό της μύθο και ως ψυχική καταφυγή το Πολυτεχνείο, δηλαδή η σημερινή κρατούσα γενιά, τότε θα μεταβληθεί και η νοηματοδότηση του ιστορικού αυτού γεγονότος.
Το καθαρό βλέμμα του ιστορικού δεν περιορίζει την απομυθοποίηση στους μύθους της Δεξιάς, αλλά επεκτείνεται και σε αυτούς της Αριστεράς
ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΩΤΟΥΛΑΣ -(Φωτογραφίες της δήθεν νεκρής του Πολυτεχνείου Ηλένιας Ασημακοπούλου και της ξένης διαφήμισης σαμπουάν από την οποία είχε αντιγραφεί. Aπό το αρχείο του Συντάκτη)
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου